Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2013

#Tiff54 Review: Miss Violence (3.5*/5)

Μία τυπική ελληνική οικογένεια. Τα γενέθλια ενός εντεκάχρονου κοριτσιού. Μία αυτοκτονία που έρχεται από το πουθενά. Και, το κυριότερο, τα μυστικά πίσω από τις κλεισμένες πόρτες που ενισχύουν την εικόνα μιας ευτυχισμένης (;) ζωής. 


Το «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά ξεκίνησε την πορεία του από την Βενετία για να προκαλέσει αντιδράσεις. Στην πρωινή δημοσιογραφική προβολή τότε, μέρος των θεατών χειροκρότησε ένθερμα, ενώ ένα άλλο κομμάτι του κοινού ξεκίνησε τα γιουχαΐσματα. Αυτός ο διχασμός, βέβαια, έφερε απρόσμενη δημοσιότητα στην ταινία, που βρήκε τη βραδινή, επίσημη πρεμιέρα της με μία κατάμεστη αίθουσα και το κοινό να την παρακολουθεί χωρίς καμία αποχώρηση, μέχρι τέλους. Το έντονο χειροκρότημα σε μία σκηνή – κλειδί της ταινίας αλλά και το παρατεταμένο χειροκρότημα στο φινάλε έδειξαν ότι, τουλάχιστον, η «Miss Violence» τράβηξε την προσοχή. Δεν ήταν λοιπόν πραγματικά έκπληξη η βράβευσή της τελικά με τα βραβεία σκηνοθεσίας και ανδρικής ερμηνείας.

Ένα από τα κινηματογραφικά αξιώματα στα οποία πιστεύω είναι και αυτό που υπαγορεύει ότι αν μία ταινία προκαλεί ταυτόχρονα ακραίες αρνητικές και θετικές αντιδράσεις, τότε σίγουρα κάτι έχει να δώσει. Η "Miss Violence" του Αλέξανδρου Αβρανά, η ταινία που συνέχισε την (επιτυχημένη) παρουσία των ελληνικών ταινιών στο διαγωνιστικό πρόγραμμα της Βενετίας τα τελευταία χρόνια (μετά το "Attenberg" και τις "Άλπεις"), ήταν μία τέτοια περίπτωση, ένα φιλμ που μετά την προβολή του άκουγες γύρω σου να το εκθειάζουν και, ταυτόχρονα, να το αποκαλούν "φριχτό". Και αυτό γιατί δεν γίνεται να σε αφήσει αδιάφορο.

Για να πούμε τα κακά στην αρχή, η αλήθεια είναι ότι το φιλμ δεν απέχει πολύ από τις στερεοτυπικές τακτικές του λεγόμενου «Greek Weird Wave». Η ουδέτερη εκφορά του λόγου και τα ψυχρά πρόσωπα δηλώνουν και πάλι το παρών, αν και ο σουρεαλισμός του Λάνθιμου δίνει τη σκυτάλη σε έναν περισσότερο ρεαλιστικό τόνο, που κάνει ορισμένες σκηνές πραγματικά αφόρητες. Το θέμα, όμως, που καλύπτει η ταινία είναι πολύ περισσότερο σχετικό με την κοινωνία του σήμερα, την οικονομική κρίση και τον άγιο θεσμό της ελληνικής οικογένειας, και το φιλμ δε διστάζει να κλειδώσει τις πόρτες για να διατηρήσει αυτή την ψευδαίσθηση, με αποτέλεσμα να κάνει τη θέασή του ακόμα πιο άμεση και πιεστική.

Για να πούμε, όμως, και τα καλά, η ταινία έχει όντως άποψη και ο Αλέξανδρος Αβρανάς δεν αφήνει στην άκρη την γλώσσα που ξεκίνησε να μιλάει με το "Without". Η κάμερα παραμένει κυρίως στατική, ως ακίνητος παρατηρητής. Όταν, όμως, αποφασίζει να εγκαταλείψει την στατικότητά της, σε παρασέρνει σε σκηνές που προκαλούν τις αισθήσεις (όπως, η αρχική ανατριχιαστική σκηνή της αυτοκτονίας και η επίσκεψη της Πρόνοιας στο σπίτι). Παράλληλα, οι μουσικές επιλογές της ταινίας (που, επίτηδες, είναι αρκετά... ας το πούμε, ανάλαφρες -Shaya alert) ευνοούν την δημιουργία μιας παράδοξα βαριάς ατμόσφαιρας, μέσα από την φαινομενική ηρεμία. Ίσως κατά στιγμές ο Αβρανάς να θεωρεί ότι λέει κάτι περισσότερο βαρύγδουπο από αυτό που καταφέρνει τελικά, όμως, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα θετικά στοιχεία της προσπάθειάς του και της σκηνοθετικής του προσέγγισης. Σύμμαχοί του, οι πολύ καλές ερμηνείες του Θέμη Πάνου (πάτερ φαμίλια της ταινίας) και της Ελένης Ρουσσινού, οι οποίοι αφήνουν στις λεπτομέρειες να φανούν οι πραγματικοί εαυτοί των χαρακτήρων τους.

Το κρισιμότερο, βέβαια, σημείο είναι τώρα που η ταινία θα τεσταριστεί επιτέλους στο ελληνικό κοινό. Το φιλμ τράβηξε ήδη το ενδιαφέρον του διεθνούς Τύπου, το θέμα είναι, όμως, πόσο μπορεί να επικοινωνήσει και με την ίδια την κοινωνία που εξαρχής αφορά. Για να δούμε...

Η ταινία θα προβληθεί την Κυριακή 3 Νοεμβρίου στις 20:30 στο Ολύμπιον και σε επανάληψη την Δευτέρα 4 Νοεμβρίου στις 22:00 στην Τώνια Μαρκετάκη.

Το παρόν κείμενο αποτελεί (μερικώς τροποποιημένη) αναδημοσίευση της κριτικής της ταινίας από την Βενετία, όπου παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα.

4 σχόλια:

  1. Καλησπέρα.

    Ο Αβρανάς πατάει πάνω στον Λάνθιμο σε πάαααρα πολλά στοιχεία του (χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό). Μερικές σκηνές έχω την αίσθηση ότι είναι εκεί απλώς και μόνο για να προκαλέσουν, και φυσικά ούτε το θέμα ούτε η κινηματογράφηση είναι καινούργια στοιχεία γενικά (εκτός αν βάλουμε την ταινία μόνο στο πλαίσιο του Ελληνικόυ σινεμά).

    Αυτό που με ανησυχεί είναι ότι, αν το δίδυμο Λάνθιμου-Αβρανα (με τις τόσες διακρίσεις και βραβεία που κουβαλούν πλέον) αποτελεί το Weird Greek cinema, δεν θά θελα δω αυτό το... "ρεύμα" να γίνεται μόδα και να ακολουθείται συνεχώς, είτε από τους ίδιους του σκηνοθέτες, είτε από τους όποιους επίδοξους σκηνοθέτες στο μέλλον. Μερικές φορές η μεγάλη αναγνώριση σε παγιδεύει και δημιουργεί στεγανά και συνταγές επιτυχίας που καλό είναι να αποφεύγονται.

    Τέλος, μια ερώτηση: ως προς τί το σινεμά του Αβρανά και του Λάνθιμου είναι Ελληνικό; Δεν αναφέρομαι φυσικά στην καταγωγή του σκηνοθέτη, ούτε στη γλώσσα που μιλάνε οι ηθοποιοί. Αλλά, υπάρχει κάτι που να αφορά την Ελληνική οικογένεια συγκεκριμένα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Οι συγκρίσεις είναι κυρίως σε θεματικό άξονα. Η τεχνική διαφέρει και νομίζω ότι αν είχαμε δει και ευρέως το Without, θα φαινόταν η πορεία ενός σκηνοθέτη, που δεν εμφανίστηκε ξαφνικά μετά το φαινόμενο του "Κυνόδοντα" (αν και η προσωπική μου άποψη είναι ο πραγματικός εγκέφαλος αυτής της αναγέννησης είναι η Τσαγγάρη, την οποία θεωρώ την πραγματική διάνοια όλου του ρεύματος)


    Η παγίδα που λες υπάρχει αλλά και πάλι νομίζω ότι περισσότερο μας θίγει ως χώρα γιατί νομίζουμε ότι "σπιλώνουμε" την εικόνα μας. Η ταινία αρέσει έξω πολύ περισσότερο από ότι εδώ και θεωρώ ότι αν μιλούσε άλλη γλώσσα, θα μας φαινόταν πολύ πιο αποδεκτή. Παρόλο που δεν πολυσυζητείται, όπως επισήμανε κι ένας φίλος χθες, το miss Violence έχει πολλές επιρροές και από Χάνεκε. Δεν με χαλάει να υπάρχει το weird cinema αλλά σίγουρα έχουμε ανάγκη και από καλό ανάλαφρο σινεμά (που δεν έχουμε)


    Τέλος, η ταινία είναι ελληνική αλλά μπορεί να μιλήσει και σε όλους. Οικογενειακά δράματα υπάρχουν παντού αλλά το στόρι αποκτά άλλη διάσταση αν σκεφτεί κανείς πόσο "ιερή αγελάδα" θεωρείται ο θεσμός της ελληνικής οικογένειας. Πέρα από αυτό βέβαια, δε θεωρώ ότι είναι απαραίτητο η ταινία να έχει στοιχεία φολκλόρ, δε χρειάζεται να έχει #σκηνές_από_την_Ελλάδα, ούτε όμορφα τοπία για να συστήνεται ως ελληνική. Το ελληνικό σινεμά χρειάζεται εξωστρέφεια (την οποία έχει) αλλά πλέον πρέπει να κάνει και το επόμενο βήμα.


    Σε ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο και τον χρόνο που αφιέρωσες :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν αγνοώ καθόλου ότι το Ελληνικό σινέμα, έχει δώσει ταινίες σκηνοθετών όπως Οικονομίδης, Τσαγγάρη, Γραμματικός, Κούτρας, και επίσης τον Αγγελόπουλο μέχρι πριν λίγα χρόνια, την Αντουανέττα Αγγελίδη, τον Νικολαϊδη παλιότερα..

    Φυσικά δεν εννοώ ότι πρέπει να δείχνουμε τσαρούχια και Ζορμπάδες για να τονίσουμε την ταυτότητα μιας ταινίας (ίσως, εν μέρει, κάποιοι ξένοι κρτικοί να έχουν μείνει στον Ζορμπα και γι αυτό να αποκαλούν weird greek cinema αυτό το νέο ρεύμα).

    Είχα δει το Without στο φεστιβαλ, και η δική μου εντύπωση ήταν περισσότερο μια συρραφή όμορφων οπτικά σκηνών, με εμφανείς επιρροές από πολλούς σκηνοθέτες (μεταξύ των οποίων Χάνεκε, Καρ Βάι, Αντονιόνι, μέχρι και το κλικ του Μπέργκμαν για την αντίθεση μεταξύ Είναι και Φαίνεσθαι), καλές προθέσεις με πολλά περιθώρια βελτίωσης (που υπάρχουν στο Miss Violence). Φαντάζομαι θα θυμάσαι το "φιάσκο" του Κυνοδοντα με την ταινία "Το κάστρο της αγνότητας" , του Ριπστάιν.

    Αναμένουμε για το επόμενο βήμα λοιπόν!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλά, αυτό με τον Κυνόδοντα και "Το κάστρο της αγνότητας" ήταν για γέλια. Αυτό που μου κάνει εμένα εντύπωση είναι πόσο καλά λειτουργεί το Miss Violence στο εξωτερικό και πόσο ξενίζει εδώ. Νομίζω ότι ως Έλληνες πάσχουμε από μία τάση ευθιξίας, νομίζοντας ότι αν μια ταινία αφορά Έλληνες χαρακτήρες, αποτελεί μομφή και για όλη την κοινωνία. Αν πχ το Miss Violence μιλούσε σουηδικά, νομίζω θα ήταν πολύ πιο αποδεκτό γενικά.


    Όσο για το επόμενο βήμα, πραγματικά δε θα μπορούσα να ανυπομονώ περισσότερο, ειδικά που μόνος του ο Αβρανάς έβαλε τον εαυτό σε κόντρα με τον Λάνθιμο. Τέλεια ευκαιρία για να προσφέρουν και οι δυο τον καλύτερο εαυτό τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...