Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2015

#tiff56 Review: 11 minutes του Jerzy Skolimowski

Είναι φανταστικό αυτό που συμβαίνει με το "11 minutes" του - 77χρονου πλέον - Jerzy Skolimowski. Η ταινία πετάει στο μπλέντερ ένα μάτσο χαρακτήρες χωρίς ουσία, μπλέκει ένα σωρό αφηγήσεις χωρίς να κάνει πραγματικό focus πουθενά, παίζει ανεξέλεγκτα με το χρόνο δίχως έλεος στήνοντας ένα ξέφρενο χωροχρονικό γαϊτανάκι και κλείνει τελικά το μάτι αποκαλύπτοντας μια κοσμική, υπαρξιακή και μηδενιστική αλήθεια. Και όλο αυτό χωρίς να χάνει ποτέ το ρυθμό ή την αίσθηση του τι είναι, έχοντας πλήρη επίγνωση των οριζόντων του και των επιλογών του!

Η ιστορία ξεκινά με ένα μοντάζ από διαφόρων πηγών εγγεγραμμένο υλικό: κάμερες ασφαλείας, υλικό παρακολούθησης, ιδιωτικά βίντεο τραβηγμένα από το κινητό κ.ο.κ.προσφέροντας μια πρώτη γνωριμία με τους ήρωες που θα μονοπωλήσουν την οθόνη σε λίγο. Πριν, όμως, δημιουργηθεί ο τρόμος ότι το φιλμ πρόκειται περί... found footage, το κάδρο ανοίγει, η οπτική γίνεται widescreen και ο σκηνοθέτης ξεκινά να βάζει σε θέση τα κομμάτια του, ρίχνοντας ματιές στα 11 λεπτά ενός συνόλου ανθρώπων χωρίς προφανές συνδέσμους αλλά με αλληλένδετες πορείες προς κάτι που δε θα αφήσει κανέναν ανεπηρέαστο. 

Το σύνολο του καστ περιλαμβάνει μια επίδοξο ηθοποιό (η οποία κάνει casting για έναν μάλλον λιγδιάρη σκηνοθέτη) και τον σύζυγό της, έναν πωλητή hotdog με ύποπτο παρελθόν, μια παρέα καλόγριες, μία κοπέλα με αυτοκτονικές τάσεις που θέλει να κάνει μια νέα αρχή και τον σκύλο της (η ταινία δεν διστάζει μάλιστα να δανειστεί και την οπτική του, παραπάνω από μία φορές), ένα delivery boy που έχει να παραδώσει ένα μυστηριώδες πακέτο κι ένα ζευγάρι που κλέβει λίγο χρόνο ανάμεσα στις δουλειές του για να βρεθεί στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Ταυτόχρονα, κάτι στον ουρανό μοιάζει να τραβά την προσοχή μερικών (ή μήπως είναι απλά η ιδέα τους) και ένα αεροπλάνο δείχνει να πετά ανησυχητικά χαμηλά όσο ο θεατής προσπαθεί να ανακαλύψει την κρυμμένη αλήθεια (αν υπάρχει) πίσω από όλα αυτά.

Το καλό, ευτυχώς, είναι ότι ο Skolimowski δεν βασίζεται αποκλειστικά στο φινάλε του για να δώσει σημασία στα προηγούμενα δρώμενα. Ο παραδοσιακά τραχύς αφηγηματικός τρόπος αφήγησης που χρησιμοποιεί βρίσκει εδώ μια απρόσμενη ενεργητικότητα, χωρίς να αφήνει νεκρό χρόνο από σκηνή και σκηνή και αξιοποιώντας κάθε ένα από τα 81 λεπτά της διάρκειας της ταινίας. Το δε κωμικό υπόβαθρο (ο Skolimowski δεν αγνοεί ποτέ την μαύρη ειρωνεία των ιστοριών του) βοηθά στο να μην πάρει κανείς την ιστορία υπερβολικά στα σοβαρά, αποφεύγοντας τον κίνδυνο πομπωδών συμπερασμάτων για κάτι εξ ορισμού ανάλαφρο. 

Εξάλλου, επίτηδες δεν εμβαθύνει υπερβολικά στους χαρακτήρες του, ούτε επιμένει στο παρελθόν ή στα πώς και τα γιατί τους. Υπάρχει μια αίσθηση κοσμικής τυχαιότητας σε όλη την αφήγηση και μια φιλοσοφική προσέγγιση στην σημασία των οποιοδήποτε επιλογών, που μετά την αποκάλυψη του φινάλε λειτουργούν ως meta-σχόλιο μιας καλωδιωμένης πραγματικότητας, σε έναν κόσμο μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Οι πολιτικές και κοινωνικές νύξεις που πάντοτε αγαπούσε ο Skolimowski εδώ καμουφλάρονται πίσω από την χρήση των CCTV κυκλωμάτων ως παρατηρητές, θύτες και, γιατί όχι, Θεούς αλλά πάντα μέσα από την υπερβατική ματιά του σκηνοθέτη. Ακόμα και η χρήση του (υπερβολικά δυνατού) ήχου ή τα παραμορφωτικά φίλτρα σπασμένων καθρεφτών ή ελαττωματικών monitor συμβάλλουν στην δημιουργία της τραχιάς αμεσότητας που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του σύμπαντος.

Το "11 minutes" μοιάζει να αντλεί από τα καλύτερα στοιχεία της φιλμογραφίας του Skolimowski (το υπερφυσικό υπόβαθρο του "The Shout" [letterboxd], η ρετρό δυναμική των φύλων του "Deep End" [letterboxd], η ασφυκτική πίεση μιας ανώτερης δύναμης ή καθεστώτος του "Moonlighting" [letterboxd], o χωρικός περιορισμός του "The lightship" [letterboxd]) για να τα μεταφέρει σε έναν μοντέρνο κόσμο νέων ταχυτήτων αλλά ίδιων τελικά αρχών χωρίς να δείχνει σημάδια κόπωσης ή επανάληψης. Αντιθέτως, το φιλμ προκύπτει μοναδικό στο όραμά του αλλά και τόσο συνεπές με τις ανησυχίες ενός από τους πιο ιδιαίτερους σκηνοθέτες των τελευταίων δεκαετιών, γεγονός που δημιουργεί ανυπομονησία (επαναλαμβάνω στα... 77 χρόνια) για το επόμενο βήμα. Καθόλου άσχημα, δηλαδή. (4*/5)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...