Δευτέρα 10 Νοεμβρίου 2014

#Tiff55 Review: Ο δούκας της Βουργουνδίας / The Duke of Burgundy του Πίτερ Στρίκλαντ (5*/5)

Ο Peter Strickland είναι υπέρτατος γνώστης του "genre". Αν η "Katalin Varga" του ήταν μια σπουδή πάνω στις exploitation ταινίες εκδίκησης των 70ς και το "Berberian Sound Studio" ένα γράμμα αγάπης στα ιταλικά giallo, όπου ο ήχος αντικαθιστά την εικόνα ως ο απόλυτος μηχανισμός τρόμου, το "The Duke of Burgundy" παραμένει στην ίδια δεκαετία για να αποθεώσει το erotic kitch και να αποδείξει όχι μόνο τις επιρροές του σκηνοθέτη αλλά και αυτό που έχει την μεγαλύτερη σημασία: ότι ο Peter Strickland είναι ένας εκπληκτικός σκηνοθέτης.

Η ταινία ξεκινά με την Έβελιν (της Chiara D’Anna) να ξεκινά από το ειδυλλιακό της ξέφωτο με το ποδήλατο για την έπαυλη της Σύνθια (της Sidse Babett Knudsen), υπό την μουσική των "Cat's Eyes" και με συνοδεία τα πιο αναχρονιστικά credits που έχω δει τελευταία, τα οποία περιλαμβάνουν αναφορά για "κοστούμια και εσώρουχα" - από την Andrea Flesch, μάλιστα - και... άρωμα αλλά και αποκαλύπτουν την συμμετοχή των Amy Jump και Ben Wheatley (του "A field in England") στην παραγωγή, γεγονός που αποτελεί ακόμα μια επιπλέον εγγύηση ότι αυτό που θα ακολουθήσει θα ξεπερνά τα συμβατικά μέσα αφήγησης. Και, όντως, όταν η ταινία τελειώσει με την ίδια σκηνή και το ίδιο ακριβώς υπόβαθρο, τα πάντα θα έχουν αποκτήσει μια τελείως διαφορετική οπτική (και ενδεχομένως ακόμα ένα διπλό είδωλο σε ένας από τους αμέτρητες καθρέφτες της ταινίας).

Γιατί ο Strickland αρέσκεται να παίζει με τις συνεχείς επαναλήψεις, επιστρέφοντας ξανά και ξανά στις ίδιες σκηνές, παίζοντας με τις λεπτομέρειες και με τις μικρές διαφορές της εκφοράς, των βλεμμάτων και των μικρών συσπάσεων των προσώπων, δίνοντας σταδιακά τα κομμάτια ενός παζλ, που δεν αποκαλύπτουν ακριβώς την αλήθεια αλλά μετατρέπουν την αρχική αφήγηση σε κάτι πολύ πιο σύνθετο και ενδιαφέρον. Η σχέση της Έβελιν και της Σύνθια από την αρχή μέχρι το τέλος παραμένει μια έντονη ερωτική και άκρως ιδιαίτερη σχέση, όμως, ο Strickland φροντίζει να χτίσει έναν ολόκληρο κόσμο μέσα σε αυτή την σχέση, όπου σχεδόν δεν χρειάζεται να μπει κανένας εξωτερικός παράγοντας.

Και, όντως, ολόκληρη η ταινία βασίζεται πάνω στις δύο πρωταγωνίστριες (οι οποίες, παρά την διαφορά ηλικίας, σκόπιμα, παραπλανούν το μάτι μέχρι να συνηθίσει να τοις ξεχωρίζει). Σχεδόν σε όλη την διάρκεια, οι δυο τους μονοπωλούν την οθόνη (και κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά, όντας και οι δύο συγκλονιστικές), εκτός από τις επισκέψεις στην λέσχη των λεπιδοπτερολόγων (όπου ανάμεσα στο αποκλειστικά γυναικείο κοινό ανακαλύπτεις και κούκλες βιτρίνας), τις ματιές της γριάς γκρινιάρας γειτόνισσας (την οποία, ειρωνικά, υποδύεται η Monica Swinn, με 23 ταινίες του Jess Franco στο ενεργητικό της) και την επιρροή της Ξυλουργού (Fatma Mohamed, μόνιμη συνεργάτη του Strickland), η οποία σπρώχνει την σχέση της Έβελιν και της Σύνθια ακόμα πιο πολύ στα άκρα. Ο κόσμος του "The Duke of Burgundy" είναι ένας αποκλειστικά γυναικείος κόσμος, ενδεχομένως να διαδραματίζεται και σε μία εναλλακτική πραγματικότητα όπου η γυναίκα είναι το μόνο φύλο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό δίνει την δυνατότητα στον Stirckland να δημιουργήσει μια εκπληκτική δυναμική, που δανείζεται ελεύθερα ακόμα και από τα "Πικρά δάκρυα της Petra von Kant".

Η κύρια πηγή επιρροής, όμως, δεν παύει να είναι το σινεμά του Jess Franco, τον οποίο ο ίδιος ο Strickland αποκάλεσε "κινηματογραφικό παράνομο" στο q&a που ακολούθησε την προβολή. Το σημαντικό, βέβαια, είναι ότι, όπως και στις προηγούμενες ταινίες του, ο Strickland δεν πιθηκίζει απλά ή ακολουθεί τυφλά κανόνες του "είδους", παρά βάζει την προσωπική του σφραγίδα στην ταινία, την κάνει απόλυτα σύγχρονη με έναν αναχρονιστικά γοητευτικό τρόπο και αποδεικνύεται μάστορας της εικόνας και αισθητικής, δημιουργώντας κάδρα συγκλονιστικής ομορφιάς που σχεδόν μαγνητίζουν με την ομορφιά τους. Ακολουθώντας και πάλι το μοτίβο της επανάληψης, επιστρέφει συνεχώς στις εικόνες των λεπιδόπτερων (μια σκηνή είναι ευθεία αναφορά και στο "Branded to Kill", στις φυσαλίδες της σαπουνάδας και στα μυστικά της κλειδαρότρυπας, καταφέρνοντας να εισάγει στην αφήγηση και μια σκηνή ονειρικού τρόμου, που ξεκινάει και τελειώνει με μια ματιά... στο σκοτάδι ανάμεσα στα πόδια.

Αντιλαμβάνομαι ότι το φιλμ δεν είναι για όλους και σίγουρα δεν μπορώ να το προτείνω ανεπιφύλακτα σε κανέναν χωρίς να τον προειδοποιήσω, όμως, δεν μπορώ να μην συμπεριλάβω μια ταινία που αφιερώνει αποκλειστικά την ιστορία του στις γυναίκες, στο σινεμά του Jess Franco, στην έννοια της εξουσίας και της υποταγής, στο παιχνίδι των εντυπώσεων, στις επαναλήψεις που δίνουν σταδιακά άλλη σημασία στα γεγονότα, στην αισθητική των 70ς και την κληρονομιά του ερωτικού κινηματογράφου, στην γοητεία της εικόνας και την παραπλάνηση της ουσίας και σε όσους έχουν την διάθεση να εκτιμήσουν όλα τα παραπάνω στις πιο αγαπημένες μου ταινίες της χρονιάς (τουλάχιστον). Συγγνώμη. (5*/5)

1 σχόλιο:

  1. Συγχαρητήρια για τον ιστοχώρο και για τα όσα έγραψες για την ταινία αυτή... χωρίς να έχω τις δικές σου γνώσεις παρακολούθησα τα όσα αναφέρεις με εξαιρετικό ενδιαφέρον... είδα την ταινία σχεδόν με κομμένη την ανάσα... και επικροτώ και προσυπογράφω όλα όσα με θαυμαστή ενάργεια ανέλυσες... εύγε... θα σε διαβάζω συχνά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...