Δεν υπάρχει τίποτα το υπόγειο στο "El Club" του Pablo Larraín. Δεν υπάρχει υπαινικτικότητα, δεν υπάρχουν ασαφή υπονοούμενα, δεν υπάρχει καν προσπάθεια να παρουσιαστεί χαμηλότονα μια (χωρίς αμφιβολία) σκανδαλώδης ιστορία. Αντιθέτως, υπάρχει μια ανατριχιαστική δόση αμεσότητας, μια γλώσσα που δεν συγκρατείται πίσω από σεμνοτυφίες και μια αφήγηση που όσο και αν επιχειρεί να σαρκάσει, δε διστάζει να "σταυρώσει" τους παραστρατημένους πρωταγωνιστές της. Και δεν είναι ότι ο Larraín έχει χάσει την ικανότητα να αφηγείται ψύχραιμα τις αιχμηρές ιστορίες του. Απλά, αυτή είναι ακριβώς η προσέγγιση που αξίζει ένα θέμα που αποδεδειγμένα σέρνεται κάτω από την επιφάνεια, μέσα στις σκιές της καθολικής εκκλησίας. Καλώς ήρθατε στο περιθώριο του Οίκου του Θεού.
Αφήνοντας πίσω την περίοδο της δικτατορίας του Pinochet, η οποία μονοπώλησε τις τρεις προηγούμενες ταινίες του, αλλά εξακολουθώντας να ενδιαφέρεται για την συμπεριφορά των ανθρώπων σε ηθικά γκρίζα status quo, o Larraín στρέφει την κάμερα σε ένα απομονωμένο χωριό της Χιλής, όπου κατοικούν τέσσερις ηλικιωμένοι άνδρες υπό την χαλαρή επίβλεψη μιας μοναχής. Η καθημερινότητά τους κυρίως αποτελείται από την παρακολούθηση της τηλεόρασης, τις βόλτες στην παραλία, τον περιοδικό περίπατο στα περισσότερο έρημα δρομάκια του χωριού και την εκπαίδευση του σκύλου τους για τις τοπικές, τζογαδόρικες κυνοδρομίες. Μία νέα άφιξη στο σπίτι τους, όμως, θα αλλάξει τις ισορροπίες και θα αποκαλύψει το κοινό χαρακτηριστικό όλων: ότι είναι όλοι τους ιερείς, που απομακρύνθηκαν από τα καθήκοντά τους για λόγους, ας πούμε, που έρχονται σε αντίθεση με τις θρησκευτικές τους δεσμεύσεις.
Εκεί είναι που αποκαλύπτεται ότι η αρχική πρόθεση ενός Καθαρτηρίου έχει πια ανεπανόρθωτα διαστρεβλωθεί. Ο Larraín δεν διστάζει να περιγράψει με γραφικές λεπτομέρειες τις δραστηριότητες των ιερέων, οι οποίες αναμενόμενα κυμαίνονται από την παιδοφιλία και την συμμετοχή σε πολιτικά σκάνδαλα μέχρι την παράνομη διακίνηση βρεφών. Ο σκοπός του, όμως, δεν είναι μια κατάφωρη επίθεση στην καθολική εκκλησία αλλά η αφήγηση μιας μαύρης κωμωδίας (γιατί, ναι, όσο σκληρό και αν είναι το φιλμ, υπάρχουν εκλάμψεις σκοτεινού αλλά αποτελεσματικού, καυστικού χιούμορ), η οποία περισσότερο προσπαθεί να αποδομήσει την ικανότητα όσων εφαρμόζουν τις οδηγίες της οποιασδήποτε πίστης παρά την ίδια την θρησκεία. Κατά κάποιον τρόπο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το "El Club" είναι το εγχειρίδιο του "τι να μην κάνεις όντας ιερέας στην καθολική εκκλησία (και φυσικά, θα κάνεις)" και, ακόμα πιο συγκεκριμένα. ένα προσεκτικά γραμμένο και σφικτά σκηνοθετημένο εγχειρίδιο.
Η πραγματική δύναμη της ταινίας αποδεικνύεται, ωστόσο, στο φινάλε, το οποίο καταφέρνει να εκτονώσει τις παράλληλες αφηγηματικές γραμμές σε ένα τέλος που κλείνει το μάτι στην αυστηρότητα της καθολική εκκλησίας και, ακόμη περισσότερο, στην ικανότητά της να διαχειρίζεται αποτελεσματικά κάθε κρίση. Το τι σημαίνει αυτό θα το ανακαλύψει ο καθένας στην αίθουσα, όμως, είναι ιδιαίτερα ανακουφιστικό το γεγονός ότι μια τέτοια ιστορία, η οποία υποστηρίζεται από ένα συνεχές χτίσιμο σταδιακής έντασης (υπάρχει μια εκπληκτικά σκηνοθετημένη σκηνή προς το τέλος της ταινίας, η οποία με τις επιλογές της, αν και αφηγηματικά βάσιμες, μπορεί να προκαλέσει αποχωρήσεις από την αίθουσα - και όχι για θρησκευτικούς λόγους) οδηγείται σε μια απόλυτα συνειδητοποιημένη κορύφωση, η οποία δεν λειτουργεί ακριβώς σαν ηθικό δίδαγμα αλλά οδηγεί απόλυτα σε ξεκάθαρα συμπεράσματα (και ειρωνικά μειδιάματα).
Με την πειραγμένη φωτογραφία να θολώνει τις άκρες του κάδρου και την οπτική του θεατή, το "El Club" θα μπορούσε να ήταν η σβησμένη παραβολή από το παράρτημα μιας Βίβλου ή απλά η κριτική εξέταση μερικών διδαχών που χάθηκαν στην μετάφραση. Πάνω από όλα, όμως, παραμένει μια ακόμα δηκτική ματιά στο περιθώριο της Χιλιανής κοινωνίας, εκεί όπου η πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική εξουσία αποδεικνύει πόσο ευέλικτα χειρίζεται τους όποιους κανόνες. Αυτό τοποθετεί την ταινία στην ίδια σφαίρα με τις προηγούμενες της φιλμογραφίας του Larraín, αν και το "El Club" λόγω του παράδοξου χιούμορ του διατηρεί την δική του, διακριτή προσωπικότητα. Αρκετοί ίσως ξαφνιαστούν (ή και προσβληθούν) με την τραχιά γλώσσα της ταινίας, όμως, αρκετά δεν κρύφτηκαν πολλά πίσω από την "ευγένεια" των λέξεων; (4*/5)
Περισσότερες κριτικές από τις 21ες Νύχτες Πρεμιέρας, εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου