Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2015

Νύχτες Πρεμιέρας 2015 Review: The Assassin (Nie Yinniang) του Hou Hsiao Hsien

Χρειάζεται να περάσουν μόλις τέσσερα λεπτά μέχρι το "Assassin" να παρουσιάσει την πρώτη του σκηνή μάχης. Τέσσερα δευτερόλεπτα αργότερα, η μονομαχία έχει ήδη τελειώσει. Γιατί το φιλμ μπορεί να χαρακτηρίζεται ως wuxia (ασιατική ταινία πολεμικών τεχνών δηλαδή), η ιστορία του να αντλεί την βάση της από μια σύντομη παραβολή του καιρού της δυναστείας των Tang και οι αφηγηματικοί άξονες να περιλαμβάνουν όλες τις θεματικές βάσεις που έχει συνηθίσει κανείς από το είδος, όμως, ο Hou Hsiao Hsien αρνείται πεισματικά να παίξει με τους κανόνες. Μειώνοντας τους διαλόγους στο ελάχιστο, τις επεξηγήσεις στα απολύτως απαραίτητα και εκτινάσσοντας την προσοχή στην λεπτομέρεια στα ύψη, ουσιαστικά καμουφλάρει μία απόλυτα προσωπική του ταινία σε ένα wuxia περιτύλιγμα, ούτε λίγο ούτε πολύ όπως επιχείρησε να κάνει και ο Wong Kar Wai με το παραγνωρισμένο "Ashes of Time" του.

Η διαφορά έγκειται, όμως, στο γεγονός ότι ο Hou δεν χάνει ποτέ τον έλεγχο ή τον προσανατολισμό της δουλειάς του. Υπάρχει μια εκπληκτική σκηνή κάπου στο μέσο της ταινίας, όπου ο σκηνοθέτης παρακολουθεί σχεδόν επί πέντε λεπτά την ιδιωτική συζήτηση του Tian Ji'an (ουσιαστικού στόχου της "Σιωπηλής δολοφόνου", όπως γλαφυρά αλλά επιτυχημένα πρόκειται να κυκλοφορήσει η ταινία στις ελληνικές αίθουσες) με την γυναίκα του, όσο τα υφάσματα των κουρτίνων καλύπτουν ή απομακρύνονται από την κάμερα. Σε μια άλλη σκηνή, το ίδιο το τοπίο αλλάζει και καλύπτεται σταδιακά από ομίχλη όσο η Nie Yinniang αποφασίζει να ανακοινώσει στην μέντορά της την πιο σημαντική απόφαση της ζωής της. Ακόμα και η μοναδική έκλαμψη του υπερφυσικού στην αφήγηση, αποκτά μια σχεδόν μυσταγωγική προέκταση στην αποτύπωσή του. Για τον Hou Hsiao Hsien, κάθε σκηνή είναι απλά ένα κομμάτι ενός μυθικού αλλά απόλυτα εσωτερικού κόσμου και οι μάχες απλά οι στιγμιαίες εκρήξεις και οι καίριες παρεμβάσεις ικανών μαχητών που, έτσι κι αλλιώς, δεν χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν την αποστολή τους.

Η ίδια η ιστορία δεν γίνεται ποτέ απόλυτα σαφής. Ύστερα από μερικές αρχικές, γρήγορες κάρτες που μας εισάγουν στο κοινωνικοπολιτικό status quo της εποχής, γρήγορα βυθιζόμαστε στον κόσμο της Nie Yinniang, μιας κοπέλας που από μικρή απομακρύνθηκε από την οικογένειά της για να εκπαιδευτεί (εν αγνοία τους) ως δολοφόνος και εκτελεστής διεφθαρμένων πολιτικών. Όταν η συνείδησή της την οδηγεί να παρακούσει τις εντολές της γυναίκας που την μεγάλωσε, η τελευταία την στέλνει σε μια αποστολή εκδίκησης προς εκτέλεση ενός πολιτικού αντιπάλου, ο οποίος τυγχάνει να είναι και ξάδερφός της Nie αλλά και ο άνθρωπος που έμελλε να παντρευτεί. Όχι ότι όλα τα παραπάνω αναφέρονται ρητά (εκτός από την εξιστόρηση της αιτίας του ταξίματος της Nie Yinniang στον ξάδερφό της, η οποία φυσικά και λαμβάνει την μεταχείριση του ποιητικού αγγίγματος του σκηνοθέτη), όμως, αυτό τελικά δεν έχει σημασία. Γιατί η ιστορία δεν αφορά τα ακριβή "ποιος" και "πότε" και "γιατί" αλλά το φιλτράρισμά τους μέσα από την ματιά της κεντρικής πρωταγωνίστριας.

Για αυτό τον λόγο, ο Hou χρησιμοποιεί την Δολοφόνο του ως τον φορέα όλων αυτών των γεγονότων, άλλοτε παρακολουθώντας από τις σκιές και άλλοτε επιλέγοντας να παρέμβει στα δρώμενα, όχι απαραίτητα ακολουθώντας τις εντολές της. Η Shu Qi συνδυάζει ιδανικά την εξωτερική ομορφιά με την μελαγχολική εσωτερικότητα και γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι του συγκλονιστικά όμορφα αποτυπωμένου περιβάλλοντος, κουβαλώντας πάνω της μια ταινία ουσιαστικά με το βλέμμα της. Ακόμα και όταν οι σκηνές έχουν σωματικές απαιτήσεις, η ματιά της Shu Qi είναι εκείνη που δίνει την βαρύτητα και όχι τα λόγια της. Είναι δυνατόν να μιλάμε για την ομορφιά μιας ηθοποιού ως το μεγαλύτερο προσόν της σε μια ταινία και να μην υπάρχει κανένα αρνητικό υπονοούμενο σε αυτό; Ε, λοιπόν, όπως αποδεικνύει το αυτή η ταινία, αυτό είναι απολύτως βέβαιο.

Δε θα μπορούσε, όμως, σε ένα κείμενο που προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει έστω και μερικά το "Assassin" να μην γίνει αναφορά στην αποστομωτική ομορφιά της φύσης που αποτυπώνει ο φακός του σκηνοθέτη, Αν και παραδόξως, ο Hou δεν σκηνοθετεί σε παραδοσιακό widescreen αλλά καταφεύγει στο παλαιότερο, λεγόμενο "academic ratio" (με μερικές εξαιρέσεις), τα πλάνα του ξεχειλίζουν από αλλεπάλληλα επίπεδα βάθους, λεπτομέρειες που κάνουν την φύση ζωντανή σε κάθε - μα κάθε - σκηνή και μια αβίαστη ποίηση που ξεχειλίζει ανά δευτερόλεπτο. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι οι σκηνές θυμίζουν πίνακες που απέκτησαν ξαφνικά ζωή, ικανούς να σε απορροφήσουν μέσα στον κόσμο τους και να σε κάνουν κομμάτι του μύθου. Ακόμα και οι σύντομες (αλλά εξαιρετικά χωροθετημένες) σκηνές μάχης, είναι αλληλένδετα δεμένες με το περιβάλλον, κρύβοντας εκπλήξεις που τις διαφοροποιούν από οποιοδήποτε άλλο wuxia φιλμ. Συγκριτικά, ο "Τίγρης και Δράκος", το πιο art wuxia της κοινωνικής συλλογικής μνήμης μέχρι τώρα, φαντάζει απόλυτα mainstream μπροστά στην εικαστική ματιά του Hou, που ξεπερνά τα παραδοσιακά όρια της τέχνης του σινεμά και δημιουργεί κάτι το πραγματικά μοναδικό.

Ο ρυθμός της ταινίας μπορεί να είναι (ομολογουμένως) αργός αλλά το "Assassin" δεν είναι μια ταινία για τους λάτρεις των πολεμικών τεχνών και της γρήγορης δράσης και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παρουσιαστεί έτσι. Είναι μια ταινία για όσους επιθυμούν να δουν κάτι πέρα από τις παραδοσιακές αφηγήσεις, να βιώσουν κάτι αρκετά προσωπικό και να ανακαλύψουν την ομορφιά της εικόνας και της υπαινικτικότητας μέσα στην αφήγηση. Μπορεί το μυστήριό του να μην αποκαλύπτεται ποτέ πλήρως, όμως, η μαγεία του είναι εμφανής από το πρώτο κιόλας δευτερόλεπτο. Είναι καλό ένα φιλμ να μην θυσιάζει την προσβασιμότητά του για χάρη της "τέχνης" του. Όμως, όταν κάτι τέτοιο είναι ο μόνος τρόπος για να ανοίξει την πόρτα σε κάτι που δεν βιώνουμε συχνά στην μεγάλη οθόνη, τότε όχι μόνο επιτρέπεται αλλά και επιβάλλεται. Όπως θα ανακαλύψεις και ο ίδιος, θα είναι σχεδόν αδύνατο να βγάλεις τις εικόνες της ταινίας από το μυαλό σου, όσο κι αν προσπαθήσεις. (4*/5)

Περισσότερες κριτικές από τις 21ες Νύχτες Πρεμιέρας, εδώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...