Mid-Year Top10: Οι καλύτερες ταινίες του (μισού) 2014

Για να προλάβω όσους μισούν τις λίστες και αφορίζουν κάθε εμφάνισή τους με οποιαδήποτε αφορμή, να εξηγήσω απλά ότι αυτή που ακολουθεί δεν αποτελεί αξιολογικής κατάταξη καταγραφή των αντικειμενικά καλύτερων φιλμ του πρώτου μισού του 2014 αλλά οι δικές μου αγαπημένες κινηματογραφικές στιγμές αυτής της περιόδου, ή αλλιώς οι ταινίες που κατέγραψαν στην μνήμη μου τα περισσότερα συναισθήματα ή/και έκαναν την καρδιά μου να χτυπήσει γρηγορότερα. Όπως έγινε και για το 2013 (πρώτο μισό, δεύτερο μισό, φεστιβαλικές αγάπες), το Frame Game επιχειρεί να κοιτάξει πίσω στον χρόνο και να ξεχωρίσει τις ταινίες ανεξαρτήτως είδους, προέλευσης ή μεγέθους παραγωγής, γεγονός που οδηγεί στην κοινή παρουσία στην λίστα μιας φονικής εξωγήινης στην Σκωτία, ενός ασταμάτητου τρένου σε ένα μετα-αποκαλυπτικό περιβάλλον, όχι ενός αλλά δύο ζευγών ομοίων ανθρώπων αλλά και μιας σουρεαλιστικής αυτοβιογραφίας, η οποία λογικά θα βρει επιτέλους φέτος τον δρόμο για τις αίθουσες . Φυσικά, τα σχόλια είναι ανοιχτά για να μοιραστείς κι εσύ μαζί μας ποιες ταινίες σου τράβηξαν μέχρι τώρα περισσότερο την προσοχή. Διαφωνίες, όπως πάντα, καλοδεχούμενες.

The Dance of Reality (La danza de la realidad)

O Jodorowsky σπάζει την σιωπή 23 ετών, αποφασίζει να αφηγηθεί την προσωπική του ιστορία με τον δικό του μοναδικό τρόπο, γυρίζει ένα μεταλλαγμένο "8½", ενσωματώνοντας στο φιλμ όλες τις θεματικές που τον απασχόλησαν στην πορεία της καριέρας του, συμπεριλαμβανομένης της σουρεαλιστικής ματιάς του χρόνου και της συνεχούς παρουσίας των φαντασμάτων των προηγούμενων ταινιών του και τελικά απλά ρίχνει μια ματιά στο παιδί που ήταν κάποτε, αποχαιρετώντας μια για πάντα εκείνο το κομμάτι του εαυτού του. Δεν είναι όσο σχιζοφρενικός ήταν παλιά ούτε όσο αφοριστικός ενδεχομένως τον θυμάστε, όμως, είναι τόσο προσωπικός και ειλικρινής όσο ποτέ, ικανότητα αρκετή για να μιλήσει απευθείας στην ψυχή. Τα "πειραγμένα" παραμύθια, εξάλλου, δεν έφυγαν ποτέ από την ψυχή του. (letterboxd / Φεστιβαλικές αγάπες του Frame Game για το 2013)

The Double

Εντάξει, βρήκαμε την πρώτη ταινία της χρονιάς που εγκαινιάζει την κατηγορία "what the fuck did I just see" για φέτος (η δεύτερη ακολουθεί αμέσως μετά στη λίστα) ή, αλλιώς, το φιλμ που ξεκινάει ως ντοστογιεφσκική διασκευή για να αποτελέσει ένα τρελό remix στον Σιωπηλό Μάρτυρα του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Ή, καλύτερα, το Σιωπηλό Μάρτυρα του Άλφρεντ Χίτσκοκ που συναντά τον Λουίς Μπουνιουέλ που συναντά τον Ζακ Τατί που συναντά τον Ντέιβιντ Λιντς. Το The Double αλλάζει ακαριαία από θρίλερ σε κωμωδία σε σάτιρα και ξανά σε θρίλερ, αποσυντονίζει και αποπροσανατολίζει τον θεατή περισσότερο κι από ότι η εμφάνιση του James Simon τον ίδιο τον Simon James, σου προκαλεί ασυναίσθητα ένα μικρό κυνήγι θησαυρού για να βρεις την παραμικρή αναφορά στην κάθε ανώτερη κινηματογραφική πηγή και, τελικά, δημιουργεί ένα φιλμ που περισσότερο σε καλεί να παρασυρθείς μαζί του παρά να το ερμηνέψεις. Γιατί σίγουρα το φιλμ δεν αποτελεί ένα μονόπλευρο δημιούργημα παρά περισσότερο μια καμουφλαρισμένη, σουρεαλιστική υστερία. (letterboxd / The Frame Game)

Enemy

To Enemy του Dennis Villeneuve βασίζεται στο βιβλίο The Double του José Saramago και όχι στο The Double του Fyodor Dostoyevsky και δεν έχει καμία σχέση με το The Double του Richard Ayoade, παρά το γεγονός ότι και τα δύο σχετίζονται με την ύπαρξη σωσιών, που οδηγούν τους πρωταγωνιστές της κάθε ταινίας στα όριά τους. Ενώ το φιλμ του Ayoade είναι μια μαύρη κωμωδία, που βασίζεται περισσότερο στο σουρεαλιστικό παιχνίδισμα που θα έβρισκε κανείς στο σύμπαν του Τατί ή του Ρόι Άντερσον, το Enemy χτίζει έναν καθημερινό εφιάλτη, χωρίς πολλά λόγια, επεξηγήσεις ή κωμικά ξεσπάσματα, όπως θα περίμενε κανείς από ένα σαφώς πιο Lynch-ικό ή/και Cronenberg-ικό σύμπαν. Οποία έκπληξη που ο Villeneuve είναι, επίσης, Καναδός, ε; Το αν θα αγγίξει τελικά κάποιον ή όχι είναι προσωπική υπόθεση (προσωπικά, πάντα το what the fuck με γοητεύει), όμως, θα σταθώ στο πόσο σημαντικός σκηνοθέτης ανάγεται αυτόματα ο Villeneuve, έχοντας πλέον αποδείξει ότι είναι ικανότατος και στο indie δράμα και (ουσιαστικά) στην αρχαιοελληνική τραγωδία και στα πιο χολιγουντιανά φιλμ (που δεν χάνουν την ταυτότητά τους), χτίζοντας εν τέλει μια φιλμογραφία που του επιτρέπει να μπαινοβγαίνει σε μεγάλα στούντιο και φεστιβαλικά σαλόνια. Το Enemy δεν είναι το arthouse αριστούργημα, που μερικοί περιμένουν, αλλά είναι η ένδειξη της δύναμης της προσωπικής ελευθερίας ενός σκηνοθέτη, που ευτυχώς δεν πάσχει από overacting ή υπεραναλυτική διάθεση, όταν απλά θέλει να πειραματιστεί με το ύφος του και να εξελίξει την πορεία του. (letterboxd)

Under The Skin 

Αργό, υπνωτιστικό και, εν τέλει, απόλυτα υποβλητικό, το "Under the Skin" είναι χωρίς αμφιβολία η καλύτερη ταινία του Τζόναθαν Γκλέιζερ. Με σκηνές που καταγράφονται αυτόματα στη μνήμη και μια ατμόσφαιρα που παραπέμπει στο παρελθόν του βρετανικού κινηματογράφου (και, κυρίως, το "The Man who Fell to Earth" του Νίκολας Ρεγκ - οτιδήποτε έχει την ιδιοφυή ιδέα να αναφερθεί στον Νίκολας Ρεγκ έχει defacto απείρως περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει την καρδιά μου), ο Γκλέιζερ αφηγείται, ουσιαστικά, μια ιστορία ενηλικίωσης σε γρήγορους ρυθμούς ή απλά την ιστορία της ανακάλυψης ενός νέου κόσμου. Μόνο που αυτός ο κόσμος είναι ο δικός μας. Ακόμα και η βαριά σκοτσέζικη προφορά που κάνει δυσνόητη την παρακολούθηση, συμβάλλει στη δημιουργία της αίσθησης ότι αυτός είναι ο κόσμος μας από την οπτική ενός εξωγήινου! Η Σκάρλετ Τζοχάνσον (πόσο υπέροχη χρονιά το 2013 για εκείνη, που με τα Don Jon, Under The Skin και Her παρουσίασε τρεις ξεχωριστές αλλά εξίσου εντυπωσιακές πτυχές του ταλέντου της!) δημιουργεί ένα χαρακτήρα που δεν έχουμε ξαναδεί από εκείνη. Παίζοντας τόσο με το σώμα όσο και με τις μικρές κινήσεις του προσώπου, είναι απειλητική, χαμένη, μπερδεμένη στο δρόμο της προς την ανακάλυψη του εαυτού της και έτοιμη να μετατραπεί από θύτης σε θήραμα. Παράλληλα, αναγκάζεται να ρίξει τις άμυνές της, καθώς πολλές σκηνές γυρίστηκαν με κρυφές κάμερες στο δρόμο, εν αγνοία των ανθρώπων που αλληλεπιδρούσαν μαζί της! Στο "Under the Skin", η Τζοχάνσον ξεγυμνώνεται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, και παρουσιάζει μια εικόνα τελείως διαφορετική από αυτό που έχουμε συνηθίσει. Εννοείται πως η ταινία με οδήγησε σε πολλαπλές προβολές. (letterboxd I / letterboxd II / The Frame Game)

Violet

Αν ο Gus Van Sant ήταν Ολλανδός, θα μπορούσε όχι μόνο να σκηνοθετήσει το Violet αλλά και να γίνει παγκόσμια γνωστός με αυτό. Στην πραγματικότητα, όμως, το Violet είναι το ντεμπούτο του Φλαμανδού Bas Devos, κέρδισε το μεγαλύτερο βραβείο στο τμήμα Generation Kplus στο πρόσφατο φεστιβάλ Βερολίνου (δίκαια) και επιβάλλεται να μπει στις watchlist όσων ενδιαφέρονται για σύγχρονο, φλέγον σινεμά. Η ιστορία ενός παιδιού που έχει να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο της δολοφονίας του καλύτερού του φίλου δεν εκφράζεται με λέξεις, όμως, χωρίς αμφιβολία είναι μία από τις πιο όμορφες και ουσιωδώς κινηματογραφημένες ταινίες (από τον dp του Bullhead) που έχω δει τελευταία. Κάδρα που παίρνουν τον χρόνο τους, αφήνουν την κάμερα να κινηθεί, αποτυπώνοντας την αίσθηση της στιγμής, και σκηνές μιας καθημερινότητας, που τελικά λένε κομμάτια μιας ιστορίας, της οποίας δεν χρειάζεται να μάθουμε όλες τις λεπτομέρειες αλλά να την βιώσουμε σε υπέρτατο βαθμό. Από την αρχική σκηνή όπου η δολοφονία αποτυπώνεται μέσα από τις κάμερες ασφαλείας ενός εμπορικού κέντρου μέχρι το φινάλε όπου η κάμερα κινείται στους επαρχιακούς δρόμους μέχρι να χαθεί στην ομίχλη, ο Devos καταφέρνει όχι απλά να περιγράψει τον εσωτερικό κόσμο του πρωταγωνιστή του αλλά να δημιουργήσει μια ταινία-συναίσθημα, που φτάνει κάτω από το δέρμα (under the skin alert) και απλά εντυπώνεται μέσα στον θεατή. (letterboxd)

Locke

Μπορεί μία ταινία με τον Τομ Χάρντι κλεισμένο σε ένα αυτοκίνητο επί μιάμιση ώρα να κρατήσει το ενδιαφέρον σε όλη τη διάρκειά της; Αυτό είναι το ερώτημα στο οποίο καλείται να δώσει απάντηση ο Στίβεν Νάιτ, βετεράνος σεναριογράφος και προσφάτως σκηνοθέτης, με το "Locke" του. Το φιλμ ακολουθεί τον Άιβαν Λοκ σε μια διαδρομή προς το Λονδίνο κατά την οποία σταδιακά η ζωή του αρχίζει να καταρρέει. Χωρίς να θέλω να μπω σε λεπτομέρειες, αρκεί να πω πως το φιλμ αποτελεί ιδανικό όχημα για να αποδειχτεί η ικανότητα του Τομ Χάρντι να χειρίζεται απρόσμενα διακριτικά ρόλους, όπου άλλοι θα κατέφευγαν σε μανιέρες και φωνές. Υπό την καθοδήγηση του Νάιτ, παραμένει προσκολλημένος στο τιμόνι επί ενενήντα λεπτά, κάνοντας τηλέφωνα σε πραγματικό χρόνο και μπλέκοντας σε ένα ιδιόμορφο θρίλερ, που τελικά παρασέρνει και συγκινεί τον θεατή. Η επιτυχία κρύβεται στις λεπτομέρειες και ευτυχώς τόσο ο Χάρντι όσο και ο Νάιτ φαίνεται να το γνωρίζουν αυτό κάνοντας το "Locke" μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις του φεστιβάλ Βενετίας και τον αποδέκτη ενός από τα μεγαλύτερα χειροκροτήματα, απόδειξη της απρόσμενα υψηλής ποιότητας της ταινίας. Επιτέλους, μέσα στον Ιούλιο, η ταινία θα κυκλοφορήσει και στις ελληνικές αίθουσες. (letterboxd / The Frame Game / Φεστιβαλικές αγάπες του Frame Game για το 2013)

The Grand Budapest Hotel

Το κατά Γουές Άντερσον Ευαγγέλιον και αυτό είναι ό,τι χρειάζεται να ειπωθεί. (letterboxd)

Calvary

Ύστερα από την ανακοίνωση ενός από το ποίμνιό του ότι θα τον σκοτώσει μόλις ολοκληρωθεί το επόμενο επταήμερο, το "Calvary" ακολουθεί έναν ιερέα σε τούτη την ενδεχομένως στερνή εβδομάδα, όσο εκείνος προσπαθεί να ανακαλύψει τον ένοχο, να κλείσει ορισμένες εκκρεμότητες και να συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου, εξετάζοντας όσα έχει αφήσει πίσω του. Μέσα από αυτή την διαδικασία, ο McDonagh χαρακτηρίζει μια ολόκληρη κοινωνία όσο περιγράφει στην ουσία έναν άνθρωπο, μιλάει για την υποκρισία της πίστης αλλά και την ελπίδα που δύναται να προσφέρει σε κάποιους, διαχωρίζει την δογματικότητα με την προσωπική θρησκευτική αίσθηση και διασκευάζει την ιστορία του Γολγοθά στο τώρα και το σήμερα του καθημερινού, μέσου ανθρώπου. Και όλα αυτά, χωρίς να καταφεύγει ποτέ σε πομπώδη ή δήθεν σκοτεινές περιοχές, καταφέρνοντας να κλείσει μέσα στα αυστηρά κάδρα του την κενότητα, την απομόνωση, τα ψυχρά χρώματα και τις θερμές εκρήξεις τους και, τελικά, την δύναμη της ίδια της φύσης, η οποία αποκτά σχεδόν πρωταγωνιστικό ρόλο ενός ανήμπορου παρατηρητή. Και ανάμεσα στα υπόλοιπα, είναι κι ένα φιλμ απρόσμενης ομορφιάς, ικανό μα προσδώσει μια μεταφυσική διάσταση στο φακό του και μια πνευματιστική προσέγγιση των πραγμάτων, μετατρέποντας τον πρωταγωνιστή του σε έναν μοντέρνο, αμαρτωλό, ανθρώπινο Άγιο, κάνοντας ακόμα ένα βήμα προς την κατεύθυνση διαχωρισμού της δογματικότητας με την πίστη, καθώς εδώ βρίσκεται μια ανεξερεύνητη περιοχή απείρων δυνατοτήτων, που μόλις άρχισαν να καλύπτουν ταινίες όπως η "Philomena" ή το Βερολινέζικο "Stations of the cross". Γνήσιο κινηματογραφικό υλικό, δηλαδή. (letterboxd / The Frame Game)

Snowpiercer

Ας παίξουμε ένα παιχνίδι. Ποιος Νοτιοκορεάτης σκηνοθέτης έκανε το καλύτερο αγγλόγλωσσο ντεμπούτο φέτος;

Α) Ο Κιμ Τζι-Γουν, που με το The Last Stand πάντρεψε την αίσθηση κορεάτικης brutal περιπέτειας με την κληρονομιά των αμερικανικών b-movies, φέρνοντας ξανά στο προσκήνιο τον Σβαρτσενέγκερ αλλά αποτυγχάνοντας να "μεταφράσει" απόλυτα την επιδεξιότητα που επέδειξε στις προηγούμενες ταινίες του (και, κυρίως, του The Good, The Bad And The Weird;)

Β) Ο Παρκ Τσαν-Γουκ, ο οποίος σχεδόν έκανε εικαστικό σεξ σε κάθε πλάνο του Stoker, μετέδιδε μελαγχολία, κίνδυνο και ακαταμάχητη ομορφιά σε κ ά θ ε σκηνή και μετέτρεπε την Mia Wasikowska σε ηρωίδα μιας άτυπης συνέχειας της τριλογίας της εκδίκησης, πατώντας, όμως, σε ένα σαθρό αφηγηματικό άξονα που σωνόταν μόνο και μόνο από την καλλιτεχνική αρτιότητα του σκηνοθετικού οράματος;

ή

Γ) Ο Μπονγκ Τζουν-Χο, που με το Snowpiercer πατάει με το ένα πόδι στο sci-fi αλληγορικό υπερθέαμα και με το άλλο στην μελαγχολία της πρότερης φιλμογραφίας του, έχοντας στην διάθεσή του ένα υπερμέγεθες καστ που του επιτρέπει να κάνει παπάδες και δημιουργώντας, τελικά, ένα βαριά (αν και προφανώς) συμβολικό φιλμ για την ίδια την ανθρώπινη κοινωνία και τελικά την ιστορία της, που, παρά την δεξιοτεχνία του, προς το τέλος, φαντάζει λίγο περισσότερο αφελές από όσο θα ήθελε;

Η σωστή απάντηση είναι το Γ αλλά έρχεται πακέτο με δύο από τις πιο απολαυστικές ώρες της φετινής σεζόν, παρά τις ενστάσεις. (letterboxd)

Tim's Vermeer

Πιστεύοντας ακράδαντα ότι ο Βερμέερ ήταν ικανός χειριστής καθρεφτών που του επέτρεπαν ουσιαστικά να "αντιγράφει" με ακρίβεια του χρωματικούς τόνους, ο Τζένισον βάλθηκε να αποδείξει την τρελή του ιδέα αποφασίζοντας να δημιουργήσει τον δικό του αυθεντικό πίνακα Βερμέερ, χρησιμοποιώντας ως οδηγό ένα από τα διασημότερα έργα του, το "Μάθημα μουσικής". Ανακατασκεύασε τα ρούχα, τα έπιπλα, την υφή του χαλιού, μελέτησε τις σωστές διαστάσεις, μετέβαλε το φως που εισέβαλε στο δωμάτιο από το παράθυρο τοποθετώντας μακέτες έξω από το σπίτι του, που προσομοίαζαν το πραγματικό περιβάλλον της γειτονιάς του Βερμέερ, και, τελικά, ξεκίνησε, μέρα με την μέρα, να πλησιάζει όλο και περισσότερο στο δικό του αριστούργημα, την αληθινή κληρονομιά ενός εμβληματικού καλλιτέχνη ή απλά την αποθέωση ενός πανέξυπνου εφευρέτη. Και εδώ είναι που διαφαίνεται η πραγματική δύναμη της ταινίας, που ξαφνικά, ξεφεύγει από την παρουσίαση μιας εντυπωσιακής και ανατρεπτικής ιδέας και επιστρέφει στην ουσία των πραγμάτων που αφορούν την ίδια την ιδέα της τέχνης και την επίδρασή της στον τελικό αποδέκτη της, τον άνθρωπο. Το Tim's Vermeer με ευκολία ξεπερνά το πρώτο επίπεδο ενός αποκαλυπτικού, στα πλαίσια ενός "Κώδικα Da Vinci" φιλμ, για να περιγράψει τελικά την ίδια την μανία του ανθρώπου να ανακαλύψει το μυστικό της τέχνης, να καταφέρει να γίνει μέρος της και να μπορέσει τελικά να οικειοποιηθεί ένα μέρος της καταγωγής της. Το Tim's Vermmer δεν αφορά την προέλευση ενός πίνακα αλλά την αλήθεια της ίδιας της τέχνης και την απόδειξη ότι η ιδιοφυΐα με την κανονικότητα δεν απέχουν πολύ, απλά τόσο όσο χρειάζεται να αιχμαλωτίσει ένα μάτι την ομορφιά των πραγμάτων.(letterboxd / The Frame Game)

Honorable mentions

Blue Ruin: Πέρα από τα πολύπλοκα σενάρια και τις ανατροπές και τους εντυπωσιασμούς και τα σκηνοθετικά τρικ, πάντα ένα απλό straightforward revenge flick διατηρεί την γοητεία του, πόσω μάλλον όταν γίνεται σωστά, αφήνοντας τον πρωταγωνιστή να δρα, να πανικοβάλλεται, να μην μιλάει πολύ - χωρίς, όμως, να είναι απλά ένας βουβός τιμωρός, να κάνει λάθη και γενικά να είναι ένας απλός καθημερινός άνθρωπος που φρικάρει με την ξαφνική βία γύρω του. (letterboxd)

Finding Vivian Maier:  Πόσο ιδανικό double feature κάνει αυτό το φιλμ με το Tim’s Vermeer. Αν και αφενός τo Tim's Vermeer προσπαθεί να ρίξει φως στην ίδια του τεχνική του Βερμέρ ενώ, από την άλλη μεριά, το Finding Vivian Maier φιλοδοξεί να ανακαλύψει τον λόγο που η εξαιρετική δουλειά μιας νταντάς/κρυφής φωτογράφου δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας, τελικά και τα δύο προσπαθούν να ανακαλύψουν δύο διαφορετικούς κόσμους στο σύμπαν της τέχνης που είτε έμειναν μέχρι σήμερα καλά κρυμμένοι είτε επαρκώς καμουφλαρισμένοι (κι ας οφείλεται αυτό σε διαφορετικούς λόγους) για να επιστρέψουν στο φινάλε στην ίδια την έννοια της τέχνης και, τελικά, στην πιο προσωπική αναγωγή της. Ξεχάστε το whodunnit, το whydunnit και το howdunnit είναι εκείνα που έχουν το ζουμί της ιστορίας. (letterboxd)

Edge of Tomorrow: Είναι ανακουφιστικό να βλέπεις ότι στην μετά-Νόλαν εποχή έχουν επιβιώσει τα blockbusters που είναι αρκούντως σοβαρά για να τονώσουν το δράμα της κατάστασης και ικανά αυτοαναφορικά, ώστε να γνωρίζουν πότε πρέπει να κρίνουν με χιούμορ τις συμβάσεις και τους κανόνες τους, έχοντας πλήρη συνείδηση του τι ακριβώς προσφέρουν. Ο Λάιμαν ξέρει πώς να κατευθύνει, ο Κρουζ ξέρει πώς να οδηγήσει, η Μπλαντ αποδεικνύει πόσο δίκιο είχαμε όσοι υποστηρίζαμε την σε καταστολή action ηρωίδα που κρύβει μέσα της και, γενικά, αν είχαμε πιο συχνά τέτοια δείγματα του είδους, ίσως και ο κόσμος να έβρισκε σιγά σιγά το θάρρος να εμπιστευτεί και πάλι το σινεμά για την έξοδό του. (letterboxd)

Godzilla: #teamGodzilla (letterboxd)

Jodorowsky's Dune: Ο Jodorowsky ήθελε να δημιουργήσει μια ταινία, η οποία να είναι τόσο παραισθησιογόνα στην απεικόνισή της, σαν ο θεατής να βιώνει τις παρενέργειες του LSD. Ήθελε να δημιουργήσει κάτι που κανείς δεν είχε δει πιο πριν, σπρώχνωντας στα όρια την τεχνολογία της εποχής. Ήταν τόσο μπροστά που, ακόμα και τώρα, όλα όσα λέει φαντάζουν τόσο σύγχρονα. Το ντοκιμαντέρ είναι απόλυτα συγκινητικό στην απεικόνιση του πάθους του Jodorowsky και στην ειλικρίνεια της κινηματογραφικής του ανάγκης, όμως, αυτό που απογειώνει την αξία του project είναι η απόδειξη της έκτασης, στην οποία το φιλμ επηρέασε τις μετέπειτα δημιουργίες χωρίς να έχει πραγματοποιηθεί ποτέ! Τουλάχιστον, η μη δημιουργία της ταινίας οδήγησε στην γέννηση των Μεταβαρόνων και του Ινκάλ, οπότε το ποτήρι παραμένει μισογεμάτο. (letterboxd)