Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ο Βερμέρ του Τιμ / Tim's Vermeer του Teller (4*/5) #tdf16

Όταν κάτι που ξεκινά ως απλό ντοκιμαντέρ για την τέχνη, συνεχίζει ως ταινία "αποκάλυψης" ενός, ενδεχομένως, από τα μεγαλύτερα μυστικά που αφορά κάποιον από τους πιο γνωστούς ζωγράφους της ιστορίας και καταλήγει, τελικά, σε μια μορφή ιδιότυπου θρίλερ, όπου ο ήρωας παλεύει να διατηρήσει την ισορροπία του μυαλού του και την πίστη των ιδεών του, ε, τότε σίγουρα αυτό αξίζει της προσοχής. Πόσω μάλλον όταν όλα αυτά τα κάνει εξαιρετικά καλά.
Στο Tim's Vermeer, ο Τιμ Τζένισον, εφευρέτης και χειριστής προγραμμάτων γραφικών και γνώστης όλων των στοιχείων που έχουν να κάνουν με την σύγχρονη εικόνα, προσπαθεί να αποδείξει ότι η φωτορεαλιστική τεχνική του Βερμέερ, που αποτυπώνει τις αντανακλάσεις του φωτός και όλες του τις διαβαθμίσεις με συγκλονιστική λεπτομέρεια, ξεπερνώντας την καλλιτεχνική αποτύπωση και ερμηνεία, οφείλεται όχι απλά στην πρωτοφανή ικανότητα του καλλιτέχνη να αντιλαμβάνεται την ίριδα αλλά σε μια μυστηριώδη εφεύρεσή του, που του επέτρεπε να αποτυπώνει ουσιαστικά στον καμβά ακριβώς αυτό που έβλεπε. Για τον Τζένισον, οι πίνακες του Βερμέερ είναι ό,τι πιο κοντινό έχουμε στην φωτογραφία πριν την ανακάλυψη της φωτογραφίας και για αυτό τον λόγο αφιέρωσε πάνω από 1500 ημέρες της ζωής του για να αποδείξει αυτή του την πεποίθηση.


Πιστεύοντας ακράδαντα ότι ο Βερμέερ ήταν ικανός χειριστής καθρεφτών που του επέτρεπαν ουσιαστικά να "αντιγράφει" με ακρίβεια του χρωματικούς τόνους, ο Τζένισον βάλθηκε να αποδείξει την τρελή του ιδέα αποφασίζοντας να δημιουργήσει τον δικό του αυθεντικό πίνακα Βερμέερ, χρησιμοποιώντας ως οδηγό ένα από τα διασημότερα έργα του, το "Μάθημα μουσικής". Ανακατασκεύασε τα ρούχα, τα έπιπλα, την υφή του χαλιού, μελέτησε τις σωστές διαστάσεις, μετέβαλε το φως που εισέβαλε στο δωμάτιο από το παράθυρο τοποθετώντας μακέτες έξω από το σπίτι του, που προσομοίαζαν το πραγματικό περιβάλλον της γειτονιάς του Βερμέερ, και, τελικά, ξεκίνησε, μέρα με την μέρα, να πλησιάζει όλο και περισσότερο στο δικό του αριστούργημα, την αληθινή κληρονομιά ενός εμβληματικού καλλιτέχνη ή απλά την αποθέωση ενός πανέξυπνου εφευρέτη.

Και εδώ είναι που διαφαίνεται η πραγματική δύναμη της ταινίας, που ξαφνικά, ξεφεύγει από την παρουσίαση μιας εντυπωσιακής και ανατρεπτικής ιδέας και επιστρέφει στην ουσία των πραγμάτων που αφορούν την ίδια την ιδέα της τέχνης και την επίδρασή της στον τελικό αποδέκτη της, τον άνθρωπο. Το Tim's Vermeer με ευκολία ξεπερνά το πρώτο επίπεδο ενός αποκαλυπτικού, στα πλαίσια ενός "Κώδικα Da Vinci" φιλμ, για να περιγράψει τελικά την ίδια την μανία του ανθρώπου να ανακαλύψει το μυστικό της τέχνης, να καταφέρει να γίνει μέρος της και να μπορέσει τελικά να οικειοποιηθεί ένα μέρος της καταγωγής της. Το Tim's Vermmer δεν αφορά την προέλευση ενός πίνακα αλλά την αλήθεια της ίδιας της τέχνης και την απόδειξη ότι η ιδιοφυΐα με την κανονικότητα δεν απέχουν πολύ, απλά τόσο όσο χρειάζεται να αιχμαλωτίσει ένα μάτι την ομορφιά των πραγμάτων.

Το δάκρυ που στο τέλος ο Τζένισον δεν καταφέρνει να κρατήσει κρυφό είναι η ολοκλήρωση ενός προσωπικού ταξιδιού, μιας ιστορίας που λαμβάνει διαστάσεις θρίλερ χωρίς να υπάρχει καν δράση και η απόδειξη ότι η ανάγκη για την τέχνη, μπορεί να προκαλείται από τον εξωτερικό κόσμο αλλά ουσιαστικά πηγάζει από μέσα  μας. Η κατάληξη της ιστορίας δεν είναι απλά ένας πίνακας πάνω από το τζάκι αλλά η υπενθύμιση ότι κάθε τι πολύπλοκο βασίζεται σε μια απλή αρχή. Ή και όχι, όμως, ο σπόρος έχει ήδη φυτευτεί για να αλλάξουν ολόκληρες κοσμοθεωρίες. Και αυτό είναι σίγουρα τέχνη. (letterboxd)

Η ταινία παίζει σε επανάληψη την Κυριακή 23 Μαρτίου στην αίθουσα Παύλος Ζάννας στις 17:30

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...