Έχουν περάσει σχεδόν 15 ώρες από την στιγμή που ολοκληρώθηκε η ειδική πρώτη προβολή του Nymphomaniac στην Ελλάδα. Δεν ήθελα να κάνω την ανάρτηση πριν σιγουρευτώ ότι όλα όσα ένιωσα δεν ήταν απλά ένας ενθουσιασμός, καταδικασμένος να κοπάσει μετά την κρύα διαδρομή προς την ασφάλεια του σπιτιού. Παρόλα αυτά, σχεδόν μια μέρα μετά, οι εικόνες της τελευταίας ταινίας του Λαρς Φον Τρίερ είναι ακόμα ζωντανές, έντονες, στοιχειώνουν το μυαλό μου. Μπορεί το Nymphomaniac να είναι Η definitive ταινία της καριέρας του; Χμ, ας πούμε ότι ο μόνος λόγος που δεν καλώ το φιλμ "αριστούργημα" είναι απλά γιατί δεν έχω δει ακόμα το δεύτερο μέρος της ιστορίας. Αυτό που ακολουθεί δεν είναι κριτική, παρά μόνο μερικές σκέψεις που κατέγραψα λίγο μετά το τέλος της προβολής. Διαβάζονται ιδανικά με αυτή την ηχητική συνοδεία. Ακολουθούν spoilers.
Από την πρώτη κιόλας σκηνή, όπου η κάμερα ακολουθεί τα ρυάκια του νερού στους τοίχους ενός βρώμικου σοκακιού ή παρατηρεί στωικά τις σταγόνες της βροχής όπως πέφτουν πάνω σε μία σκουριασμένη λαμαρίνα, μέχρι την ανάλυση των κεφαλαίων και την λεπτομερή αφήγηση της Joe, η οποία βρίθει παραλληλισμών και πολλαπλών επιπέδων ερμηνείας, αντιλαμβάνεσαι πως, περισσότερο από ποτέ, ο Λαρς Φον Τρίερ, έχει στόχο να αφηγηθεί μια ιστορία με τον περιγραφικό, γλαφυρό, λεπτομερή τρόπο που θα έβρισκες σε ένα βιβλίο: σκαλίζοντας όλο και περισσότερο κάτω από την επιφάνεια και γεμίζοντας εικόνες της λέξεις, που υποκαθιστούν την φαντασία σου αλλά, ταυτόχρονα, αφήνουν ακόμα περισσότερα ανείπωτα. Λίγες φορές ένιωσα την κινηματογραφική γλώσσα να πλησιάζει τόσο πολύ την λογοτεχνική αφήγηση.
Αυτό που ξεκινά ως ιστορία ενηλικίωσης, συνεχίζει ως ερωτική φάρσα, εξελίσσεται σε ψυχρό παιχνίδι και καταλήγει σε συναισθηματική απογύμνωση, χωρίς να έχει φτάσει καν ακόμα στα πιο σκοτεινά σημεία της ιστορίας. Στις δύο πρώτες ώρες του, το Nymph( )maniac φαίνεται να αγγίζει μόνο την επιφάνεια, προετοιμάζοντας το έδαφος για το πραγματικό "ξύλο" του δεύτερου μέρους. Για την Joe, το σεξ είναι η συντροφιά, η μοναξιά, η παραίτηση, η αντίδραση, η παρηγοριά, το παυσίπονο, η πηγή της ζωής. Όταν στο φινάλε έρχεται η συνειδητοποίηση ότι "δεν νοιώθει τίποτα", αντιλαμβάνεσαι ότι όλα είσαι είδες είναι απλά τα προκαταρκτικά. Και ότι όλες οι σκηνές σεξ, όσο explicit κι αν είναι, δεν υπάρχουν για να προσφέρουν πορνό θέαμα αλλά για να περιγράψουν τον μηχανισμό μέσα στο κεφάλι της Joe και να περιγράψουν τους φόβους, τις ιδέες και μια ολόκληρη στάση ζωής, όπως θα όφειλε οποιοδήποτε έργο τέχνης.
Και είναι τόσο εντυπωσιακό να βλέπεις μέσα από ένα θεωρητικά φτηνό θέμα, να ξεπροβάλει ξαφνικά ένα τόσο πλήρες ψυχογράφημα, μια υποδειγματική ανάλυση χαρακτήρα που λέει ελάχιστα και όμως ουσιαστικά τόσα πολλά. Κ ά θ ε πρόταση αποκτά σταδιακά βαθύτερη σημασία και σχεδόν βλέπεις το ίδιο το ειρωνικό βλέμμα του Τρίερ να σου κλείνει το μάτι μέσα από την οθόνη. Μπορεί να είναι το Nymphomaniac το πραγματικό αριστούργημά του; Τα πρώτα 120 λεπτά δίνουν τρομακτικές ενδείξεις πως η ιδιοφυΐα του εκκεντρικού σκηνοθέτη μάλλον συνάντησε την ιδανική θεματολογία.
Και πέρα από τα παραπάνω, τα βασανιστικά ερωτήματα: Ποιος είναι πραγματικά ο άθεος, Εβραίος Σάλιγκμαν, με την εικόνα της Παναγίας κρεμασμένη στον τοίχο; Πόση αλήθεια και πόσο ψέμα κρύβει η ιστορία της Joe; Υπήρξε πραγματικά ο Jerome ή είναι απλά Η ιδανική ανδρική φιγούρα που σημάδεψε την Joe και ταυτοποιήθηκε με κάθε σημαντική στιγμή (πρώτη ερωτική επαφή, πρώτη υπόνοια αίσθησης του έρωτα, η διέξοδος από την μοναξιά) της ζωής της; Τι έφερε την Joe στην κατάσταση που την πρωτοσυναντήσαμε; Και μπορεί ο Jamie Bell να είναι ο γιος της Mrs H. με το κεντημένο μαξιλάρι;
Θα ειπωθούν πολλά για την ταινία (και δικαίως) αλλά αυτό που κρατώ προς το παρόν είναι η αίσθηση πως όλα δουλεύουν για ένα τρομακτικό κρεσέντο, ικανό να μείνει για πάντα στην ιστορία. Μη μας απογοητεύσεις, Λαρς. (letterboxd)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου