Από το μόλις πρώτο πλάνο του "Ixcanul", καταλαβαίνεις ότι η ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου Jayro Bustamante πρόκειται να χρησιμοποιήσει κυρίως την εικόνα και λιγότερο τον λόγο για να πει την ιστορία του. Εξάλλου, το κοντινό στο πρόσωπο της ηρωίδας του και η τελετουργική σχεδόν προετοιμασία της από την μητέρα της μαρτυρά ότι η αφήγηση που θα ακολουθήσει δεν χρειάζεται πολλούς διαλόγους για να μεταδώσει την δύναμή της καθώς η αφοπλιστική ειλικρίνειά της μιλάει απευθείας στην καρδιά, χωρίς να έχει ανάγκη διερμηνέα, σε αντίθεση με τους χαρακτήρες της, οι οποίοι είναι γλωσσικά αποκομμένοι από τον υπόλοιπο πληθυσμό της χώρας, αφού δεν μιλούν καν Ισπανικά, παρά την δική τους παραδοσιακή γλώσσα.
Ουσιαστικά, το φιλμ του Bustamante είναι ένα από τα ελάχιστα ντεμπούτα της φετινής Berlinale, ενός Φεστιβάλ που έχει συνδεθεί περισσότερο με τις χαμηλότονες ανακαλύψεις παρά με τις τρανταχτές παρουσίες ονομάτων στα τελικά του βραβεία. Και όντως, η ιστορία ενός κοριτσιού από τη Γουατεμάλα που, ελπίζοντας να βρει τον δρόμο της για τον δυτικό πολιτισμό, σταδιακά ανακαλύπτει όλο και πιο σκληρά το τίμημα της ενηλικίωσης, είναι λιτή, καθαρή και γεμάτη υπόγεια ένταση, ακριβώς όπως το ηφαίστειο του τίτλου που είναι ουσιαστικά ακόμα ένας βασικός πρωταγωνιστής. Το ηφαίστειο λειτουργεί ως η δύναμη στην οποία γίνονται οι επικλήσεις, ως ουσιαστικό σύνορο ανάμεσα στον κόσμο της ταινίας και όλη την υπόλοιπη πραγματικότητα και, τελικά, ως κριτής της κάθε πράξης. Το ηφαίστειο λειτουργεί ουσιαστικά ως Θεός.
Και η λατρεία του Bustamante προς την κινητήριο δύναμη της ταινίας του, φαίνεται σε κάθε πλάνο. Με καδράρισμα που εντυπωσιάζει χωρίς να είναι αυτάρεσκο, αναδεικνύει ένα τόπο αρχέγονο, σχεδόν αποκομμένο από τον χρόνο, όπου οι λαογραφικές εθιμοτυπίες συγκρούονται με τη σύγχρονη λογική και η ποίηση συμβαδίζει με τη σκληρή πραγματικότητα. Η ματιά του, παρά τους προφανείς κινδύνους, δεν γίνεται ποτέ γραφική, υπερβολική ή πομπώδης αλλά φιλτράρει την παράδοση μέσα από ένα σύγχρονο βλέμμα που δεν κρίνει ακριβώς αλλά δεν διστάζει να αναγνωρίσει τους περιορισμούς της αλλά και την ένταση των δεσμών της. Προς το τέλος δε, ενσωματώνει απρόσμενα (αλλά λογικά) και μια κοινωνική προέκταση της ιστορίας, που θέτει την απομονωμένη κοινότητα απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο και δημιουργώντας ερωτήματα σχετικά με τις ουσιαστικές δομές μιας "πολιτισμένης" κοινωνίας.
Η θέα μιας μητέρας, μέσα σε μια αυτοσχέδια σάουνα, να καθαρίζει την κόρη της, η αντίδραση ενός γονιού που αντιλαμβάνεται ότι οι παραδοσιακές δοξασίες θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την υγεία του παιδιού τους, η κατάβαση στην πλαγιά ενός ηφαιστείου σε μια κρίσιμη, αγωνιώδη κατάσταση και το σκληρό πρόσωπο του δυτικού πολιτισμού απέναντι στην ανάγκη είναι μόνο ένα μικρό δείγμα των εικόνων που γεμίζουν με εικαστικό και συναισθηματικό πλούτο (αλλά ποτέ μελοδραματικά ή εκβιαστικά) το βλέμμα του θεατή. Και το σημαντικότερο; Δουλεύουν πολύ καλά μέσα στο μυαλό μετά το τέλος της προβολής. (3,5*/5)
Περισσότερα για την 65η Berlinale, εδώ.
Περισσότερα για την 65η Berlinale, εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου