Με υπερηρωική διάθεση αλλά χωρίς το κόκκινο βρακάκι, το Man Of Steel ξεκινά να προβάλλεται από σήμερα και στους ελληνικούς κινηματογράφους. Η ταινία αποτελεί εδώ και καιρό μία από τις πιο αναμενόμενες ταινίες της χρονιάς, όχι μόνο λόγω του εντυπωσιακού blockbuster που υπόσχεται να είναι, αλλά κυρίως επειδή φιλοδοξεί να γίνει η ναυαρχίδα του κινηματογραφικού σύμπαντος της DC, το τεύχος μηδέν που θα δώσει την εκκίνηση για μια ανάλογη πορεία με την ανταγωνίστρια Marvel. Με την καθοδήγηση του ίδιου του Christopher Nolan, ο οποίος μπορεί να καυχιέται ότι είναι ο δημιουργός της πιο επιτυχημένης τριλογίας σχετικά με τον Batman, στο σενάριο και υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Zack Snyder (300, Watchmen, Sucker Punch), το φιλμ εκτίναξε τις προσδοκίες και τις ανησυχίες στα ύψη, προκαλώντας πολέμιους και υποστηρικτές για ένα θέαμα που δεν έχουν ξαναδεί. Ποια πλευρά είδε τελικά τις προσδοκίες της να επιβεβαιώνονται;
Δυστυχώς, όσοι δεν έχουν πειστεί για τις σκηνοθετικές ικανότητες του Snyder, δεν πρόκειται να βρουν στοιχεία για να μεταστραφεί η άποψή τους. Ίσα ίσα, ακόμα και οι υποστηρικτές του μάλλον θα απογοητευθούν από την οπτικά εντυπωσιακή αλλά συναισθηματικά κενή περιπέτεια που θα τους προκύψει. Γιατί ενώ κανείς δεν μπορεί κανείς να καταλογίσει έλλειψη δράσης στο Man Of Steel, μπορεί να του καταλογίσει άνετα έλλειψη μέτρου. Από την στιγμή που ο Zod (ως ένας άλλον Μπέιν) απειλεί με τελεσίγραφο την Γη για την καταστροφή της, αν δεν του παραδοθεί ο ήρωας, η ταινία κατευθύνεται σε ένα πανηγύρι άλογης δράσης, η οποία όχι μόνο καπελώνεται από τα υπερβολικά ειδικά εφέ αλλά δεν βγάζει και νόημα. Ολόκληρες πόλεις ισοπεδώνονται , ο ίδιος ο πλανήτης βρίσκεται σε κίνδυνο καταστροφής και, όμως, ο πραγματικός αντίκτυπος στο θεατή είναι μηδαμινός. Σκηνή καταστροφής διαδέχεται σκηνή καταστροφής και το μόνο που επικρατεί είναι μια παρατεταμένη αίσθηση πλήξης. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει η κατάλληλη σύνδεση ανθρώπων και πράξεων παρά μια συνεχόμενη, ακούσια ψυχρή, αποτύπωση καταστροφικών μαχών.
Ο τελικός κριτής θα είναι σίγουρα ο θεατής, αυτό, όμως, δε μας εμποδίζει να συνοψίσουμε τα κυριότερα προβλήματα του Man Of Steel σε πέντε σημεία, που αντανακλούν τόσο την την ταινία, όσο και την ίδια την καριέρα του Zack Snyder. Διαφωνίες, όπως πάντα, ευπρόσδεκτες.
01. Ο Zack Snyder δεν ξέρει πώς να στήσει ένα ανθρώπινο δράμα.
Ή αλλιώς, ο Zack Snyder γνωρίζει πώς να στήνει εντυπωσιακά πλάνα αλλά δεν έχει ιδέα πώς να τους χαρίσει δραματουργική υπόσταση. Η τακτική απέδωσε στους "300" και ήταν αυτό που χρειαζόταν μια ταινία που είχε ήδη θεμελιωμένο το δράμα του και απλά χρειαζόταν μια εντυπωσιακή αποτύπωση. Η έλλειψη ικανότητας, όμως, έγινε εμφανής τόσο στους Watchmen όσο και στο πιο όμορφο αλλά και πιο κενό από όλα Sucker Punch. Ειδικά στο Man Of Steel, ο Snyder καδράρει σκηνές που μεμονωμένα παραπέμπουν ακόμα και στο σύμπαν του Terrence Malick, η οποίες, όμως, διέπονται από μια πλήρη απουσία οργανικής διαδοχής και, συνεπώς, συναισθηματικού αντίκτυπου. Το Man Of Steel είναι πανέμορφο, όμως, δεν έχει ψυχή.
02. "Too much exposition"
Στα comics, η χειρότερη μορφή αφήγησης που μπορείς να πετύχεις, περιέχει υπερβολικά πολλούς επεξηγηματικούς διαλόγους, οι οποίοι υποκαθιστούν την ικανότητα του αφηγητή να δείχνει πράγματα. Δυστυχώς, αυτή η ελαττωματική δομή μεταπήδησε και στην μεγάλη οθόνη του Man Of Steel, με το ασταμάτητο exposition να προκαλεί εκνευρισμό. Ακόμα και όταν ο Superman ανταλλάσσει γροθιές με τον στρατηγό Zod, η εξήγηση των σχεδίων και του τρόπου που ο ένας θα σταματήσει τον άλλον συνεχίζονται με σταθερό ρυθμό (εκτός από το τέλος, όπου η έλλειψη διαλόγων αντικαθίσταται από την επικολάγνα μουσική του Hans Zimmer, περισσότερα σε λίγο). Αυτό, σε συνδυασμό με πομπώδεις ατάκες που προκαλούν το γέλιο ("Release the Kraken World Machine") μειώνουν την ισχύ που θα έπρεπε να έχουν τα γεγονότα.
03. Το θρησκευτικό παραλήρημα.
Δεν είναι καινούρια θέση η θεϊκή προσέγγιση του Superman. Το ίδιο επιχείρησε και ο Bryan Singer στο εγκληματικά υποτιμημένο Superman Returns με σαφώς καλύτερα αποτελέσματα. Εδώ, όμως, ο Snyder ανεβαίνει επίπεδο. Ο Superman ίπταται ως άλλος Ιησούς μπροστά από το ποίμνιό του, με ύφος μακάριο και νωχελικό, ακόμα και σε στάση εσταυρωμένου για να μην μείνει καμία αμφιβολία. Για όσους ακόμα δεν μπορούν να διακρίνουν τους θεολογικούς παραλληλισμούς, να σημειώσουμε επιπλέον ότι ο Κλαρκ είναι 33 χρονών. Είναι απόλυτα λογική η συγκεκριμένη προσέγγιση και σαφώς βγάζει νόημα και δίνει πολλαπλές διαστάσεις στην ίδια την ιστορία και την προσωπικότητα του Superman. Όμως, πλησιάζει τα όρια του θρησκευτικού παραληρήματος και καταντάει γραφική, κάτι που σίγουρα δεν το επιθυμούσε η ταινία, υποθέτω.
04. Η δομή της ιστορίας περιορίζεται σε απλή συρραφή σκηνών.
Όταν τελειώνει η πρώτη εντυπωσιακή σκηνή της καταστροφής του Κρύπτον, ήδη τα ψήγματα της προβληματικής ανάπτυξης της ιστορίας κάνουν την δειλή τους εμφάνιση. Μέχρι ο Κλαρκ βρει το δικό του "Fortress Of Solitude" είναι πλέον ξεκάθαρα εμφανή. Οι περισσότερες σκηνές μοιάζουν απλά με συρραφή στιγμιότυπων, χωρίς λογική συνέχεια μεταξύ τους πέρα από τις επεξηγήσεις που δίνουν οι ίδιοι οι χαρακτήρες (δες και πρόβλημα νο.2). Η λογική ανάπτυξη μέχρι το φινάλε έχει πάει πλέον περίπατο, με τον καταιγισμό των ειδικών εφέ και της υπερβολικής μουσικής επένδυσης να προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν τον θεατή. Το πρώτο τρίτο της ταινίας είναι φιλόδοξος Snyder που δεν καταφέρνει αυτό που ακριβώς θέλει, το δεύτερο είναι ωραιοπαθής Snyder που παραδίδεται στην επικότητα στης ιστορίας και το τρίτο ο κλασικός, κακός Snyder που δεν βγάζει νόημα. Μέσα σε όλο αυτόν τον πανικό, εκβιάζεται και το αναγκαστικό love story του Supes με την Lois με, δυστυχώς, ξεκαρδιστικά αποτελέσματα.
05. Οι προβληματικοί χαρακτήρες.
Έντονη συζήτηση θα γίνει σε αυτό το θέμα και ήδη μεγάλο μέρος του (κυρίως, κομιξικού) κοινού θα επαναστατήσει με τις αλλαγές που υπέστη ο χαρακτήρας του Superman. Ο Σνάιντερ επιχειρεί έναν επαναπροσδιορισμό στην ίδια την φύση του χαρακτήρα, παίζοντας με τα εικονικά χαρακτηριστικά του και προσπαθώντας να δημιουργήσει έναν ήρωα πιο κοντά στην σύγχρονη εποχή, κάτι που μεταφράζεται απλά ως «πιο σκοτεινό». Αυτό δε θα ήταν απαραίτητα κακό, αν μπορούσε να το στοιχειοθετήσει επαρκώς. Γενικότερα, δεν έχω αντίρρηση στην εξέλιξη ή την αλλαγή χαρακτήρων, αν αυτό βγάζει νόημα ή έχει ουσιαστικό αντίκτυπο σε αυτό που έχει να πει η ιστορία. Στα κόμικς, ο Σούπερμαν είναι η επιτομή του American Boy και η προσωποποίηση της ηθικής, του αδύνατου κι όμως αληθινού, που πλησιάζει τον ορισμό του θαύματος. Στην εκδοχή του Σνάιντερ, ο Κλαρκ Κεντ φαίνεται να μην μπορεί να αντέξει από νωρίς το βάρος του ρόλου και των δυνάμεών του. Ο Σνάιντερ μεγεθύνει τον ρόλο του Κλαρκ ως Θεού μεταξύ ανθρώπων (δες και το πρόβλημα νο. 4) και ταυτόχρονα υπογραμμίζει την δυσκολία προσαρμογής του σε αυτόν τον ρόλο και τις ευθύνες του μεγαλώνοντας. Η οπτική ενός μοναχικού, υπερδύναμου αλλά σχεδόν τρομαγμένου, και σχεδόν αυτιστικού, ανθρώπου μπορεί να μην είναι ο Σούπερμαν που γνωρίζουμε ήδη αλλά θα μπορούσε να δημιουργήσει μια έντονη ιστορία αν υπήρχε ο κατάλληλος χειρισμός. Η αίσθηση του απόκληρου σε συνδυασμό με την βαριά ευθύνη της κληρονομιάς είναι ιδέες, οι οποίες στη βάση τους μπορούν να υποστηρίξουν ικανά το ηθικό βάρος μιας πολύ ενδιαφέρουσας ταινίας. Επιπρόσθετα, η εξέλιξη του φινάλε (και η πράξη του Σούπερμαν που καταδικάζει σχεδόν σύσσωμο το κοινό των κόμικς) θα μπορούσε να δικαιώσει την τόλμη της αν δεν είχαν προηγηθεί πάνω από δύο ώρες ανούσιων εικόνων χαώδους δράσης, με μηδενικό συναισθηματικό αντίκτυπο. Επίσης, ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια να ενσωματωθούν οι ανθρώπινες απώλειες στην ιστορία, όμως, η απερίσκεπτη συμπεριφορά των ανθρώπων που βλέπουν κτήρια να καταρρέουν γύρω τους χωρίς να αποφασίζουν να εκκενώσουν τον χώρο τους, πόσο μάλλον την πόλη τους είναι στην τελική εξοργιστική. Συμπερασματικά, οι συμπαθείς ιδέες όταν δεν εκτελούνται ικανά δημιουργούν προβληματικούς χαρακτήρες και αυτό δε θα μπορούσε να γίνει πιο εμφανές στο Man Of Steel.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου